مراسم افتتاحیه چهل و هشتمین کنفرانس بینالمللی موزهها و مراکز علم دنیا )سیموست 2021 تهران) با میزبانی موزه ملی علوم و فناوری ایران از ساعت 12 ظهر روز یکشنبه 16 آبان به صورت مجازی و آنلاین برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی موزه ملی علوم و فناوری ایران، مراسم افتتاحیه چهل و هشتمین کنفرانس بینالمللی موزهها و مراکز علم دنیا )سیموست 2021 تهران) با عنوان «نقش موزهها و مراکز علم در حفاظت از محیط زیست» با حضور و سخنرانی مجازی سیفاله جلیلی، رئیس موزه ملی علوم و فناوری ایران و دبیر علمی کنفرانس سیموست 2021 تهران، ایچ چرکی دیمالی، رئیس کمیته بینالمللی موزهها و مراکز علم دنیا (سیموست)، سید احمد محیط طباطبایی، رئیس ایکوم ایران و پیام تصویری آلبرتو گارلاندینی، رئیس شورای بینالمللی موزهها (ایکوم) و کیدونگ بائه، رئیس موزههای آسیا و اقیانوسیه (آسپک) و حضور آنلاین جمع کثیری از نمایندگان موزههای ایران و دنیا از ساعت 12 روز یکشنبه 16 آبان برگزار شد.
سیفاله جلیلی
رئیس موزه ملی علوم و فناوری ایران و دبیر علمی کنفرانس سیموست 2021 تهران
وظیفه موزهها و مراکز علم حفاظت از میرات ملموس و ناملموس و میراث فرهنگی بشر است
به نظر میرسد تغییرات اقلیمی به مرحله خطرناکی رسیده و اثرات آن روی زندگی بشر بیش از هر زمان واضح شده است. آنچه مسلم است این تغییرات ناشی از فعالیتهای امروز و دیروز ما نبوده است. این تغییرات حاصل سالهای متمادی بیتوجهی بشر به طبیعت و استفاده بیش از حد از منابع طبیعی و سوختهای فسیلی است. باید توجه داشت که تغییرات آب و هوایی اثرات کوتاه مدت و تغییرات اقلیمی اثرات بلند مدت فعالیت مخرب بشر در محیط زیست است.
اگرچه حدود ۸۰ درصد از گازهای گلخانهای ناشی از فعالیت کشورهای صنعتی است، اثرات این تغییرات، دامنگیر همه بشر در این کره خاکی شده است. آنچه که بدیهی به نظر میرسد این است که بایستی راهی برای جلوگیری از خطرات تغییرات ایجاد شده در محیط زیست و آب و هوا پیدا کرد و هر کشوری و حتی هر نفر باید در این راستا قدمی بردارد. اگرچه وظیفه موزهها و مراکز علم حفاظت از میرات ملموس و ناملموس و میراث فرهنگی بشر است، اما به نظر میرسد در صورتی که نتوانیم کاری کنیم که محیط زیست را از وضعیت فعلی نجات دهیم، شاید در آینده میراثی باقی نماند که بتوان از آن محافظت کرد. اما در حال حاضر، کاری که ما میتوانیم انجام دهیم آگاهیبخشی است.
هدف اصلی این کنفرانس جلب توجه بیشتر نسبت به تغییرات آب و هوایی و همچنین تغییرات اقلیمی و همچنین ارائه راهکارهایی برای آموزش و آگاه کردن مردم در این راستا است. امید است این گردهمایی به عنوان یکی از معتبرترین کنفرانسهای موزههای علوم و فناوری گامی هر چند کوچک در جهت آگاهیبخشی به اقشار مختلف جامعه باشد.
در پایان از تمام کسانی که ما را در برگزاری این کنفرانس همراهی کردند سپاسگزارم. لازم میدانم از همکارانم در موزه ملی علوم فناوری، کمیته علمی و کمیته اجرایی کنفرانس و همچنین از همه همکاران عزیز خارج از ایران که برای برگزاری این کنفرانس زحمت کشیدند تشکر و قدردانی کنم. از آقای آلبرتو گارلاندینی، رییس ایکوم بینالمللی، رییس کمیته سیموست آقای دِمالی، رییس ایکوم ایران استاد طباطبایی سپاسگزارم که هر آنچه در توان داشتند برای برگزاری این کنفرانس بکار گرفتند.
ایچ چرکی دِمالی
رئیس کمیته بینالمللی موزههای علوم و فناوری جهان (سیموست)
موزههای علم و فناوری در مسائل تغییرات اقلیمی باید مشارکت و مداخله کنند
مایلم صحبتهایم را از سیموست شروع کنم. سیموست کمیته موزههای علم و فناوری است که تاریخچه بسیار طولانی در رابطه با آن وجود دارد. سیموست اولین کمیتهای هست که در حوزه موزههای علم و فناوری در سال 1946 شکل گرفت و از آن زمان در سرتاسر دنیا سیموست فعالیتهای بسیار زیادی را انجام داده است.
اما برای این برنامه که چهل و هشتمین دوره کنفرانس سیموست است، موزه ملی علوم و فناوری ایران (inmost) مشارکت و سهم بسیاری زیادی را داشته است و اینکه چرا موزه ملی علوم و فناوری ایران به عنوان میزبان چهل و هشتمین کنفرانس سیموست انتخاب شد باید بگویم، در وهله اول سیموست با توجه به گسترش فعالیتهای خودش در سرتاسر جهان ترجیح داد که بتواند در مناطق جدید با کمک inmost و با کمک سازمانهای دیگر همکاریهایی رو انجام دهد.
به عنوان مثال برای اولین بار در سال 2017 سیموست وارد قاره آفریقا شد که با مراکش همکاریهایی را انجام داد و این اولین فعالیتی بود که سیموست در قاره آفریقا صورت داد. دلیل دومی که ما این توسعه فعالیتی را انجام دادیم تصمیم اعضای ما بود. اعضای سیموست مایل بودند که با ایران و با فعالیتهای تکنیکی و علومی که کشور ایران استفاده میکند برای انجام فعالیتهای خود بیشتر آشنا شوند. آنها دوست داشتند در رابطه با ترکیب میراث و فرهنگ ایران و ترکیب آن با علم و فناوری چیزهای بیشتری رو فرا بگیرند و آموزش ببیند.
در ابتدا میخواستیم این کنفرانس در ایران بصورت حضوری و با مشارکت همه افراد برگزار شود، اما بخاطر شرایط کووید 19 مجبور شدیم که این برنامه را تا سال 2021 به تعویق بندازیم، در نهایت نیز بصورت مجازی برگزار شد.
با توجه به موضوع این کنفرانس که مربوط به موزهها و فعالیتهای زیست محیطی و بینشهای جدید هست باید این را عنوان کنم که ما نقش موزهها را در انجام فعالیتهای زیست محیطی بسیار پررنگ میدانیم و به همین خاطر این موضوع توسط موزه ملی علوم و فناوری ایران ارائه شده و قرار هست که برنامههای مختلفی را داشته باشیم.
بنابراین ما معتقد هستیم که موزهها حتماً و باید در مسائل و موضوعاتی که در رابطه با تغییرات اقلیمی، تغییرات آب و هوایی و موضوعات زیستمحیطی مطرح هست مشارکت، سهم و مداخله داشته باشند. تأکید من بر روی موزههای علم و فناوری هست. بخاطر اینکه موزههای علم و فناوری در مسائل و موضوعات مربوط به تغییرات اقلیمی بسیار تعیینکننده و تاثیرگذار هستند.
بسیاری از موزههای ما در فضای باز برگزار میشود و میراث صنعتی در آن به نمایش گذاشته می شود. به همین خاطر از همه همکاران و اعضای خود در این حوزه درخواست کردیم که مشارکت داشته باشند تا بتوانیم پتانسیل صنعتی و فناوری قدیمی را احیا کنیم تا موزهها بتوانند دوباره به کار خودشان ادامه دهند.
در واقع میراث صنعتی قدیمی که به صورت کاملاٌ سنتی انجام میشد، میتواند با استفاده از فناوریهای جدید در فضای باز فعالیت خود را انجام دهد و با مشارکت همه افراد برای حفاظت محیط زیست فعالیت داشته باشد.
در پایان درخواست من از تمامی افراد جامعۀ موزهها این است تا تلاش کنند مدل کسب و کار خود را تغییر دهند. با توجه به پاندمی کرونا مشخص شد مدلهای قدیمی پاسخگوی مشکلات فعلی نخواهند بود.
از تمامی همکاران عزیزم که برای این کنفرانس زحمت زیادی را کشیدند موزه ملی علوم و فناوری ایران،ایکوم و ایکوم ایران تشکر میکنم.
آلبرتو گارلاندینی
رئیس شورای بینالمللی موزهها (ایکوم)
مبارزه با تغییراتِ آب و هوایی و از بین رفتن تنوع زیستی وظیفه اخلاقیِ موجود در دورانِ ماست
برگزاری این کنفرانس سالانه با یک دورانِ سرنوشت ساز متقارن شده است؛ چرا که وضعیت اضطراری کووید ۱۹، چالشهای فوق العاده جدیدی را به ارمغان آورده و برخی از چالشهای قدیمی را هم تشدید کرده است. درحالی که تعدادی از موزهها با محدودیت های بازگشایی مواجه هستند، اما بسیاری از آنها تعطیل باقی ماندهاند؛ مادامی که به آرامی از دورانِ همهگیری خارج میشویم، با وجود در اختیار داشتن فرصت، این وظیفه را هم بر عهده داریم تا بازسازی بهتری کنیم.
علاوه بر بهبودی در این دوران، باید خود را مجدداً احیا کرده و در ساخت تصویری از موزه در آینده بازنگری کنیم. اطمینان دارم که ساختِ موزههای متعلق به آینده از قبل آغاز شده است.
هر روزه افراد حرفهای در حوزه موزه در حال ایجاد ارتباطاتِ جدید با جوامع و آزمایشاتِ گوناگون برای حفظ منابع طبیعی با اَشکال نوآورانه مشارکتها و راهبردهای فرهنگی هستند. این همهگیری به طور چشمگیری سبب افزایش نابرابری در دسترسی به میراث و مشارکت در زندگی فرهنگی شده است. منظور از مشارکت به معنای مداخله و ارتباط فعال شهروندان است.
به همین دلیل جوامع نه تنها نباید فقط در حد مشورت و شنیدن نظرات مورد توجه قرار گیرند، بلکه آنها باید در تصمیمگیریها، توسعه محتوا و تعریف اولویتها مشارکت داشته باشند. از این جهت دسترسی آزاد به فرهنگ یکی از حقوق بشر است که توسط سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته شده است.
نوآوری و جامعیت، یا فراگیری، مسائل کلیدی هستند. در دنیایی که ۴۱درصد جمعیت آن هیچ دسترسی به اینترنت ندارد، نوآوری باید فراگیر باشد و فراگیری یا جامعیت به نوآوری نیاز دارد.
تأثیرات شوکه کننده بحران آب و هوا همچنان به آسیب رساندن به میراث طبیعی و فرهنگی ما در سراسر جهان ادامه میدهد، میزان چشمگیر تنوع زیستی و تأثیرات تغییرات آب و هوایی نشان میدهد که چقدر ارتباط مابین انسان، زیست کُره و سنگ کُره (قسمت سخت زمین)، نزدیک است.
فرهنگهای آنتروپوسن در حال آسیب دیدن هستند؛ چرا که مناظر، منابع طبیعی و زیستپذیری در معرض خطر هستند و در این میان جوامع بومی در خط مقدم قرار دارند. از این جهت نه تنها معیشت آنها به خطر انداخته میشود، بلکه میراث فرهنگی آنها نیز نمیتواند بدون زیستگاه طبیعی شأن باقی بماند. حتی زبانهای بومی در نتیجه بحران آب و هوا، پیوسته رو به زوال هستند.
اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد در جهت جبران و بهبود همهگیری اخیر ضروری هستند که با هدف اقتصادهای همسو و سازگار با محیط زیست و جوامع منعطفتر به وجود آمدهاند.
موزهها یکی از مورد اطمینانترین نهادهایی هستند که در موقعیتی منحصر به فرد برای ارتقای این همسویی و گوناگونی قرار دارند، حمایت از سیاستهای زیست محیطی و استراتژیهای پس از همهگیری، اطلاعات علمی را منتشر کرده و اقدامات پایدار را در جوامع محلی سبب می شوند.
موزهها در ترویج راهکارهای نوآورانه نقش کلیدی ایفا کرده و صدای افراد خواهان اصلاح در حوزه محیط زیست را تقویت کردهاند و تمامی اعضای جامعه را در مسائل مربوط به تغییرات آب و هوا درگیر میکنند.
آیکوم از تمامی اقدامات لازم از جمله مسئولیت و مشارکت مدنی در جهت ترویج آگاهی نسبت به عدالت آب و هوایی حمایت می کند. در سال ۲۰۱۹، مجمع عمومی آیکوم در کیوتو قطعنامه پایداری و اجرای برنامه کاری ۲۰۳۰ را تصویب کرد. دستیابی به اهداف توسعه پایدارِ سازمان ملل متحد و مبارزه برای عدالت آب و هوایی، به یک نقطه مرجع بنیادی برای فعالیتهای آیکوم طی دهه آتی و فراتر از آن در سطوح ملی، منطقهای و بینالمللی تبدیل شده است.
در این راستا تحت حمایت و پشتیبانی گروه فعالیتهای پایدار آیکوم هستیم که به منظور کمک به کمیتههای ما در تلفیق مسائل مربوط به پایداری و اهداف توسعه پایدار با فعالیت های خودشان که ایجاد اعتماد، مهارت و ظرفیت اقدام است به وجود آمده اند. در حال حاضر این گروه در حال توسعه یک برنامه عملیاتی جهانی است که طی بیست و ششمین کنفرانس عمومی در اوت ۲۰۲۲ در پراگ به آن پرداخته خواهد شد.
در پایان ماه ژوییه سال ۲۰۲۱ اولین نشست وزرای فرهنگی گروه جی۲۰ در رُم برگزار شد که تمرکز این نشست بر اهمیت فرهنگ در جهت آینده ای پایدار بود. مفتخرم که اعلام کنم صدای موزهها در تمام طول جلسات شنیده شد و آیکوم به طور فعال در نشست های گروه جی۲۰ شرکت کرد تا اطمینان حاصل کند افراد تصمیم گیر در سرتاسر جهان موزهها را در سیاست های خود ادغام کرده و مسائل مربوط به میراث، پایداری و بحران آب و هوایی را در نظر گیرند.کشورهای عضو گروه جی۲۰ در اعلامیه نهایی خود تصدیق کردند که آیکوم یک نهاد فعال با اهمیت در سطح بین المللی بوده و نقش موزهها را در محافظت از میراث، توسعه پایدار و آموزش مورد تأکید قرار دادند.
مبارزه با تغییرات آب و هوایی و از بین رفتن تنوع زیستی وظیفه اخلاقی موجود در دوران ماست.چالشهای جهانی مستلزم واکنشهای جهانی است. همکاری بینالمللی در حال حاضر بیش از هر دوران دیگری مورد نیاز است. از این جهت آیکوم موزهها را فرا میخواند تا با این چالش و آخرین تغییرات آن روبرو شوند.
کی دونگ بائه
رئیس موزههای آسیا و اقیانوسیه (ASPAC)
یکی از مهمترین وظایف موزهها در آسیا پرداختن به ایجاد جوامع پایدار در آینده است
جوامع در قاره آسیا اخیراً بلایا و تغییرات زیست محیطی جدی را از سر گذراندهاند و همچنین با مسائل مربوط به تغییر اقلیم به واسطه گاز دی اکسید کربن مواجه شدهاند که در نتیجه تغییرات اجتماعی در این منطقه بوده است. از این رو یکی از مهمترین وظایف موزهها در آسیا پرداختن به ایجاد جوامع پایدار در آینده است.
محیط زیست مهمترین مسئلهای است که بشر در هر مرحلهای از تکاملِ خود در زندگی با آن روبرو بوده است. ما در محیط زیستی در حال زندگی هستیم که توسط بسیاری از منابع مختلفِ موجود در آن حفظ شده است، با این وجود تکنولوژیهای مختلف ارتباط ما بین انسان و محیط زیست را تغییر داده و بقای بشریت را بواسطه انواع آلودگیهای ساخته دستِ خود انسان در عصر مدرن به مخاطره انداخته است.
آلودگی هوا و افزایش دی اکسید کربن بعلاوه هدر دادن آب و آلودگیِ آن و غیره … این جهان را به مکانی نامطلوب برای هر موجودی در دورانِ پیش روی معروف به آنتروپوسین مبدل کرده است.
پایداریِ بیولوژیکی به عنوان حیاتیترین مسئله در میان جامعه جهانی مطرح است، اما موزهها به منظور حل مشکلات موجود در این بحران انسانی چه کاری میتوانند انجام دهند؟من معتقدم که راهکار حل مشکلات عصر مدرن و آینده باید در هوش و بینش انسان که از طریق تجارب طولانی مدت گذشته بشر در طبیعت حاصل شده یافت شود.
موزه بعنوان منزلگاهی از میراث بینش و آگاهی جمعی، مبتنی بر تمامی خاطرهها و دانش آن مربوط به سازگاری با طبیعت و غلبه بر تغییرات نامطلوب زیست محیطی در تاریخ و سرگذشت انسان است. با دانش و خرد در حوزه میراث موزهها پیامی را به عنوان یک هشدار عمومی درباره بحران زیست محیطیِ فعلی بوجود آورده و انواع فعالیتهای مختلف نظیر نمایشگاهها، آموزش و غیره را در این راستا انجام میدهند.
برای جامعه بینالمللیِ موزهها بسیار حائز اهمیت است که یک پایگاه اطلاعاتی از تمامی نمایشگاهها و برنامههای آموزشی در این حوزه داشته باشد تا ارتباط ما با عموم مردم را مؤثر و کارآمدتر کند.
من از آیکوم ایران و سیموسِت برای برگزاری چنین کنفرانسی با این موضوعاتِ مهم قدردانی می کنم. این کنفرانس یکی از تلاشهای ارزشمند جامعه بینالمللی موزهها در جهت بررسی نقش موزهها در این موضوع و یافتن راهکارهایی برای بحران زیستمحیطی پیش روی جوامع انسانی در عصر آینده و عصر معروف به آنتروپوسین خواهد بود.
سید احمد محیط طباطبایی
رئیس ایکوم ایران
سهم موزههای علمی در توسعه آینده بشر و نقش آنها در حفاظت و نگهداری از طبیعت برای جهانی صلح آمیز امری بدیهی و لازم است
سخن را با تشکر از رئیس شورای بینالمللی موزهها (ایکوم) جناب آقای آلبرتو گارلاندینی، رئیس کمیته بینالمللی موزههای علم و فناوری(سیموست) آقای دِمالی، رئیس اتحاد منطقهای ایکوم کشورهای آسیا و اقیانوسیه (ICOMASPAC) پروفسور کیدونگ بائه و سرکار خانم دکتر اجاق، دبیر اجرایی همایش آغاز مینمایم و همچنین تشکر ویژهای از آقای دکتر جلیلی و همکارانشان در موزه ملی علوم و فناوری ایران که امکان برگزاری این همایش را در شرایط سخت کوید 19 فراهم کردهاند دارم.
عنوانی که برای چهل و هشتمین کنفرانس عمومی سیموست انتخاب گردید «نقش موزهها و مراکز علم در حفاظت از محیط زیست » است. باید به یاد داشته باشیم که موزههای علم و فناوری با در دست داشتن بخشی از میراث فرهنگی ملموس و ناملموس بشر و میراث طبیعی در مقام معرفی و بیان چشماندازهای فرهنگی و طبیعی بشر هستند. این گروه از موزهها مسئول ارائه چشمانداز طبیعی و فرهنگی سرزمین خود هستند. مسئولیت آنها تنها گردآوری و حفاظت و معرفی نیست؛ بلکه باید نقش فعالی در توسعه دانش و پایداری آن در سرزمین خود داشته باشند.
با این درک تازه از موزههای علم و فناوری میتوان آنها را شریک مناسبی در مدیریت بهرهبرداری از زمین و طبیعت به حساب آورد، شریکی که بهتر از هر نهاد دیگری میداند چه چیزی برای نسل آینده ضروریتر و باید حفظ، نگهداری و انتقال یابد.
جهانی شدن و بحرانهای پیش آمده، تغییرات اقلیمی، بحرانهای طبیعی اجتماعی و موارد دیگر، همه و همه باعث شده است که نقش موزهها را در فرآیند پایداری اجتماع بسیار لازم و مهم بدانیم.
سهم موزههای علمی در توسعه آینده بشر و نقش آنها در حفاظت و نگهداری از طبیعت برای جهانی صلح آمیز امری بدیهی و لازم است.
کنفرانس حاضر مکان مناسبی برای تبادل نظر و گفتگو در باب نقش موزهها در مقابله با بحرانهای زیست محیطی و طبیعی با تکیه برتجربیات گذشته است، بویژه با نگاه بر معاهده توکیو در باب موزههای علم در حمایت از طبیعت و محیط زیست و همچنین موارد مصوب در سازمان ملل متحد در باب توسعه پایدار که از اهداف مهم ایکوم نیز به شمار می رود و امید است این گفتگوها بتواند نتیجهبخش باشد.
در پایان باید این نکته را یادآور شوم که نقش موزهها برای جهانی همراه با عدالت اجتماعی بیشتر، مساوات و برابری بهتر برای افراد، نگهداری و پایداری از محیط زیست به عنوان خانهای که میراث فرهنگی را در خود جای داده است، امری بدیهی و واضح است و امیدوارم نتایج این کنفرانس خاصه برای مجمع عمومی آینده ایکوم در پراگ بسیار مفید واقع شود.
مجدداً از مجمع سیموست، موزه علم و فناوری ایران، همکاران شورای بینالمللی موزهها (ایکوم) تشکر میکنم؛ همچنین از موزه علم و فناوری که با همکاری موزه ملی ایران و کمیسیون ملی یونسکو ایران نمایشگاهی تحت عنوان «نشانههایی از دویست هزار سال همبودی انسان و جانوران در ایران زمین» را آماده و در گالری مجازی یونسکو به نمایش گذاشته شده است.
بعد از پایان سخنرانی رئیس ایکوم ایران، دکتر جلیلی ضمن تشکر مجدد از همه عوامل کنفرانس سیموست تهران، از علاقهمندان به حوزه محیط زیست و موزهها درخواست کرد در جلسات 4 روزه کنفرانس شرکت فعال داشته باشند و ابراز امیدواری کرد مقالات، کارگاههای جانبی و سخنرانیهای انجام شده برای حاضران قابل استفاده باشد و بتوان راهکارهای نوینی برای مقابله با تغییرات اقلیمی ارائه کرد.
در بخش دوم از روز اول چهل و هشتمین کنفرانس بینالمللی موزههای علوم و فناوری دنیا (سیموست 2021 تهران)، هوگ دو ورین، رئیس سابق ایکوم جهانی، با موضوع «موزه علم به عنوان ابزاری برای توانمندسازی جامعه»، فرانسوا میرز، رئیس کرسی یونسکو در بخش مطالعه تنوع موزهها و تکامل آن با موضوع «موزهها، تغییر جهانی و توسعه پایدار» با حضور رئیس ایچ چرکی دمالی، رئیس کمیته بینالمللی موزههای علم و فناوری دنیا (سیموست) از ساعت 14:10 به عنوان سخنران کلیدی این همایش سخنرانی کردند.
بخش دوم این همایش از ساعت 15 با شروع اولین پنل اختصاصی با محور«موزهها و آموزش محیط زیستی» و پنل دوم با محور «موزهها و شهروندی محیط زیستی» با ارائه مقالات مربوط به این دو محور برگزار شد و علیرغم برگزاری کنفرانس به صورت مجازی مورد استقبال علاقهمندان قرار گرفت.
بخش پایانی روز اول، کارگاه مجازی «شماره 1»، کنفرانس بینالمللی موزهها و مراکز علم دنیا (سیموست 2021 تهران) با عنوان: «جایگاه موزههای علوم و فناوری در تعریف جدید موزهها» بود که با اجرای سید محمد بهشتی، معمار، ایرانشناس و رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و سید احمد محیط طباطبایی، رئیس ایکوم ایران از ساعت 19 الی 21 در بستر اسکایروم برگزار شد.
دیدگاهتان را بنویسید